Waarom NEN 3140?
Inleiding
Regelmatig wordt gevraagd waarom NEN-EN 50110/NEN 3140 ( kortweg NEN 3140) toegepast moet worden. Meestal wil men weten of de norm nu wel of niet verplicht is en waar dat staat. Op zich is deze vraag terecht omdat NEN 3140 nu eenmaal een verplichtend karakter heeft. Het is echter beter om de toepassing van de norm vanuit een andere invalshoek te benaderen. Wat is de toegevoegde waarde van NEN 3140 en wat kunnen de consequenties zijn van het niet (goed) toepassen hiervan?
Argumenten
Er zijn dus verschillende argumenten om NEN 3140 te implementeren in uw organisatie. In de eerste plaats is er de morele verplichting van de werkgever om werknemers te beschermen tegen de risico’s van hun werk. Dan is er natuurlijk de aansprakelijkheid die de werkgever heeft in het kader van de Arbeidsomstandighedenwet en alles wat daarmee samenhangt. Ook kan het zijn dat een verzekering (polisvoorwaarden) , een lokale overheid (vergunning) of een certificatieschema (bijvoorbeeld VCA) eisen op dit gebied stelt. Er is echter ook een argument vanuit bedrijfseconomisch oogpunt en daar is niets mis mee.
Continuïteit en rendement
Elke onderneming of instantie is gebaat bij continuïteit van de bedrijfsvoering omdat dit samenhangt met het rendement en zelfs het voortbestaan. Ongevallen of bijna ongevallen kunnen de continuïteit ernstig verstoren. De gevolgen van een ongeval beperken zich immers meestal niet tot de directe schade die enorm kunnen zijn. Bij een uitslaande brand komt het regelmatig voor dat de onderneming klanten kwijtraakt voordat de productiecapaciteit (vaak elders) weer is opgestart. Een goed veiligheidsbeleid voorkomt ongevallen en leidt dus tot continuïteit en daarmee tot rendement. Naast alle andere argumenten is het prima om op bedrijfseconomische gronden NEN 3140 toe te passen.
Bedrijfszekerheid
Overigens hoeft het niet altijd om ongevallen te gaan. Fouten in de installatie, veroorzaakt tijdens het ontwerp, de aanleg, het onderhoud of het gebruik, leiden nogal eens tot vervelende storingen. Door een juiste analyse van inspectieresultaten kunnen maatregelen genomen worden om deze fouten in de toekomst te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld door de procedures en werkvoorschriften te verbeteren of door leveranciers en medewerkers te instrueren. Een integrale aanpak van NEN 3140 brengt dus met zich mee dat de elektrische installatie niet alleen veiliger wordt, maar ook bedrijfszekerder.
Arbeidsomstandighedenwet
Toch wilt u wellicht nog weten hoe het nu zit met de wettelijke verplichting. De algemene verplichtingen. De algemene verplichtingen van de werkgever staan omschreven staan omschreven in de Arbeidsomstandigheden wet (artikel 3).
Samengevat luidt deze:
Daar waar sprake is van een arbeidsverhouding moet de werkgever de veiligheid, gezondheid en het welzijn zo goed mogelijk waarborgen, gelet op de stand van de wetenschap en de professionele dienstverlening.
De arbeidsinspectie ziet toe op naleving van deze wet en past onder andere NEN 3140 daarbij toe. Dit valt te lezen in de beleidsregels 3.4 en 3.5 van de Arbobeleidsregels. Bij het voldoen van NEN 3140 wordt men geacht te voldoen aan de Arbowet ten aanzien van elektrische veiligheid. Strikt genomen zijn genoemde normen dus niet wettelijk verplicht, maar wordt men er wel op beoordeeld.
Overtreding
De arbeidsinspectie is belast met het toezicht op de naleving van de Arbowet en heeft bevoegdheden die variëren van een eis tot naleving, stillegging van het werk, een geldboete tot een proces verbaal. Via het proces verbaal kan het delict voor de strafrechter komen. De opgelegde straf kan bestaan uit een geldboete, gevangenisstraf, stillegging van de onderneming en openbaarmaking van de uitspraak.
Aansprakelijk
De Arbowet zegt dat de werkgever (bestuurder), maar ook de rechtspersoon (instelling, onderneming) aansprakelijk en strafbaar kan worden gesteld. Daarnaast kan degene strafbaar worden gesteld die opdracht heeft gegeven tot het plegen van een strafbaar feit, de feitelijke leiding hierbij of beide. Let erop dat de eindverantwoordelijkheid voor arbozaken altijd rust op de schouders van de werkgever. Dit valt niet te delegeren of contractueel te verleggen. Overigens kunnen werknemers ook aangesproken worden indien er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid.
Civiel recht
Een ander aspect is genoemd in het Burgerlijk Wetboek. In boek 7, artikel 658 is de zorgplicht van de werkgever vastgelegd. Voor het niet nakomen van deze zorgplicht (onrechtmatige daad) kan de werkgever aansprakelijk gesteld worden en de ontstane schade moeten vergoeden. Bovendien zullen diverse instanties, zoals UWV en de ziektekostenverzekering, hun kosten komen verhalen.
Kortom
Er zijn allerlei redenen om een juist beleid te voeren dat leidt tot de veilige bedrijfsvoering van elektrische installaties. Het kan dan gaan om wettelijke aansprakelijkheid of om verplichtingen van lokale overheden, verzekeraars of vanuit diverse zakelijke overeenkomsten. Een zorgsysteem volgens NEN 3140 is dé manier om daar invulling aan te geven zeker ook vanuit bedrijfseconomisch oogpunt.